Δεν θεωρώ πως κατέχω την απαιτούμενη γνώση και τα στοιχεία για να έχω μια πλήρη κι εμπεριστατωμένη άποψη για τα όσα συμβαίνουν σήμερα. Δε νομίζω ότι κανείς μπορεί..
Η άποψη λοιπόν που σας παραθέτω είναι συνδυασμός γνώσης και ένστικτου, "μυαλού" και καρδιάς...!
Σύμφωνα λοιπόν με την ανθρωπολόγο Margaret Mead το πρώτο σημάδι πολιτισμού σε μια κουλτούρα είναι η φροντίδα των άλλων, είναι όταν εξυπηρετούμε και βοηθάμε ο ένας τον άλλον...
Μείνετε λίγο μαζί μου να σκεφτούμε παρέα.
Έχεις ένα χωράφι 5 στρέμματα. Του δίνεις το χρόνο σου (8 ώρες την ημέρα, 5 μέρες τη βδομάδα) του δίνεις νερό και λίπασμα. Σου δίνει 800 κιλά ντομάτες και 500 κιλά πατάτες το χρόνο.
Με αυτά ζεις κι ανταλλάσσεις για ότι σου λείπει.
Για κάποιο λόγο αποφασίζεις την επόμενη χρονιά ότι χρειάζεσαι περισσότερα. (παντρεύτηκες πχ) Λες για να πάρω περισσότερα, θα δώσω περισσότερα. (9 ώρες την ημέρα, 6 μέρες τη βδομάδα, περισσότερο νερό, περισσότερο λίπασμα) Παίρνεις 900 κιλά ντομάτες και 650 κιλά πατάτες.
Την επόμενη χρονιά αποφασίζεις ότι χρειάζεσαι ακόμη περισσότερα (γέννησε η γυναίκα σου) (10 ώρες την ημέρα, 7 μέρες τη βδομάδα, περισσότερο νερό, περισσότερο λίπασμα, ίσως κάποια φυτοφάρμακα (κακό παιδί) Η σoδειά αυξάνεται αλλά όχι τόσο όσο περίμενες...
Τις επόμενες χρονιές θα συνεχίσεις να προσπαθείς να αυξήσεις τη σοδειά σου. Θα προσθέσεις κι άλλες ώρες, αλλά μετά θα είσαι πάντα κουρασμένος, θα προσθέσεις κι άλλα φυτοφάρμακα, θα προσλάβεις βοήθεια γιατί αρρώστησες, θα χρειαστεί να χτίσεις ένα μικρό σπιτάκι για να στεγάσεις τους βοηθούς, θα πάρεις μεγαλύτερο τρακτέρ αλλά θα σε φάνε οι δόσεις... Και μια μέρα θα σκεφτείς "μακάρι να είχα μείνει εκεί, στα 800 κιλά ντομάτες, που η ζωή ήταν ίσως λίγο πιο φτωχή αλλά ήμουν χαρούμενος..."
Υπάρχει και το κάπως σχετικό ανέκδοτο με τον ψαρά
Καλώς ήρθατε λοιπόν στον νόμο της φθίνουσας απόδοσης.
Το 1988 ο ανθρωπολόγος Joseph Tainter έγραψε ένα βιβλίο το οποίο λεγόταν "The Collapse of Complex Societies" (Η Κατάρρευση των πολύπλοκων κοινωνιών)
Στο βιβλίο αυτό ανέπτυξε (και απέδειξε) την θεωρία του ότι ο νόμος της φθίνουσας απόδοσης επηρεάζει και μια άλλη "παραγωγική διαδικασία" που γνωρίζουμε πολύ καλά , την δημιουργία και εξέλιξη των κοινωνιών μας, και κατ επέκταση των πολιτισμών μας.
Τι είναι κοινωνία και τι παράγει (η θα έπρεπε να παράγει...) Η κοινωνία είναι αυτό που δημιουργούμε προκειμένου να μπορέσουμε να αντεπεξέλθουμε συλλογικά στην ζωή και την επιβίωση και αυτό που παράγει είναι Ευτυχία.
Τι είναι η Ευτυχία?
Ειλικρινά δεν έχω καμία διάθεση να σας αναλύσω τι εστι Ευτυχία... Σκεφτείτε μόνο στην παρούσα κατάσταση που βρισκόμαστε τι θα μας έκανε πραγματικά ευτυχισμένους. Και σκεφτείτε πως ίσως η Ευτυχία είναι στιγμές και όχι κάποια αέναη νιρβάνα... (γνώμη μου)
Τι μας ζητάει η κοινωνία από τη στιγμή που τη "δημιουργούμε"? Πολυπλοκότητα!
Γιατί πολύ "απλά" όταν φέρνεις κόσμο μαζί, οι ανάγκες αυξάνονται. Και για να τις αντιμετωπίσεις προσθέτεις "πολυπλοκότητα". Σκεφτείτε τις βασικές ανάγκες μας, στέγη, τροφή, νερό ( γουαι φαι...). Έτσι όπως εξελίχτηκαν οι κοινωνίες μας, ο πολιτισμός μας η απαιτούμενη πολυπλοκότητα έχει αυξηθεί και αυξάνεται "εκθετικά" (να άλλη μια λέξη που ξαφνικά "παίζει" πολύ...)
Παράδειγμα. Κάτι απλό. Ο πρωινός σου καφές. Αυτός που φτιάχνεις μόνος σου. Έχει έρθει από μια μακρινή χώρα, έχουν εμπλακεί στην καλλιέργεια του φυτού και την επεξεργασία του στη βιομηχανία, και την μεταφορά του, κυριολεκτικά εκατοντάδες άνθρωποι, εταιρίες, οι περισσότεροι κακοπληρωμένοι και με τις δικές τους ανάγκες σε πολυπλοκότητα, διαφημιστές και διαφήμιση για να διαλέξεις αυτόν κι όχι τον άλλον. εισαγωγείς, χονδρέμποροι, σουπερμάρκετ, ο υπάλληλος που το έβαλε στο ράφι, ο υπάλληλος που θα το χτυπήσει στο ταμείο, πολυπλοκότητα παντού. Σκέψου δηλαδή να ψήθηκες ότι είναι καλός και να μην σ αρέσει στο τέλος... (ενδεικτικά ο κύκλος εργασιών του καφέ για την Ελλάδα και μόνο είναι 1 δις και βάλε...)
Αλλά και την βίδα που κρατάει το χερούλι στo μπρίκι να έπαιρνα για παράδειγμα πάλι τα ίδια θα ήταν... Κι αν ξεκινήσουμε να πιάσουμε τα χρηματοπιστωτικα εργαλεία και τα χρηματιστήρια, εκεί να δείτε πολυπλοκότητα... Το έχουμε παρακάνει! Προ πολλού...
Στο βιβλίο του ο Tainter, αφού ορίζει κάποια βασικά όπως τα παραπάνω (υπόψην είναι με δικά μου λόγια...) ορίζει και την "κατάρρευση". Κατάρρευση δεν είναι υποχρεωτικά μια επιστροφή στη Λίθινη εποχή.
Κατάρρευση κατά τον συγγραφέα είναι οποιουδήποτε βαθμού επιστροφή σε μια προηγούμενη πιο απλή κατάσταση η οποία έχει λιγότερη πολυπλοκότητα άρα και περισσότερες πιθανότητες να παράγει Ευτυχία.
Χρησιμοποιεί παραδείγματα τριών γνωστών πολιτισμών που καταρρεύσαν στο παρελθόν από φαινομενικά διαφορετικές αφορμές αλλά αποδεικνύει και στις 3 περιπτώσεις πως η αιτία ήταν ο νόμος της φθίνουσας απόδοσης.
Η Ρωμαική Αυτοκρατορία, οι Mayas και οι Ινδιάνοι Chaco. Δε θέλω να σας κουράσω με τις ιστορικές λεπτομέρειες, ας πιάσω τους Ρωμαίους που θα λεγε κι ο Οβελίξ που είναι εύκολοι...
Η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία ξεκίνησε από τη Ρώμη (duh) Στήθηκε μια πολεμική μηχανή η οποία είχε αποστολή να κατακτά ολοένα και περισσότερες περιοχές και λαούς σε μια προσπάθεια να φέρει πλούτο πίσω στη Ρώμη για τους εκεί Ρωμαίους οι οποίοι απολάμβαναν τα πλούτη και τη χλιδή. Και όλοι ξέρουμε σε τι ακρότητες οδήγησαν αυτά με αυτοκράτορες τρελούς κλπ... Δημιουργήθηκε βέβαια και πολιτισμός. Το πρόβλημα είναι ότι η επέκταση τους αυτή τους έφερε σε μια θέση όπου αδυνατούσαν πια να υπερασπιστούν τα τεράστια σύνορα τους... κι έτσι άρχισαν οι εισροές άλλων πολεμικών λαών και σιγά σιγά η αυτοκρατορία διασπάστηκε... και κατέρρευσε.
Κάτι παρόμοιο συνέβη και στους Mayas αν και λόγο γεωγραφικών και φυσικών συνθηκών εκεί προσπάθησαν να "κατακτήσουν" γη προς καλλιέργεια μέσα στη ζούγκλα, κάτι , πολύ δύσκολο, δημιουργώντας όμως παράλληλα και μια τρομακτικά μεγάλη "ψαλίδα" ανάμεσα σε άρχουσα ελίτ και λαού, με αποτέλεσμα την ολοκληρωτική κατάρρευση τους κατά πάσα από μια περίοδο ξηρασίας την οποία δεν μπόρεσαν να αντιμετωπίσουν.
Οι Chaco είχαν άλλο θέμα, η ευρύτερη περιοχή τους ήταν περιτριγυρισμένη από έρημο καθιστώντας την περαιτέρω ανάπτυξη του εμπορίου αδύνατη. Κατάρρευση...
Ο δικός μας, "δυτικός", καπιταλιστικός, "πολιτισμός" βρίσκεται κατά τη γνώμη μου, αλλά και κατά τη γνώμη του Tainter πιο σημαντικά. ακριβώς στην ίδια θέση. Ο καπιταλισμός σαν ιδέα/πολιτισμός έχει καταφέρει και επιβιώνει γιατί βρίσκει συνεχώς καινούριους πληθυσμούς να ενσωματώσει. Η κοινωνία/πολιτισμός μας έχει σταματήσει προ πολλού να παράγει Eυτυχία, εκτός ίσως από κάποια πλασματική για τους έχοντες και την οποία ούτε κι αυτοί μπορούν να εκτιμήσουν. Ο κομμουνισμός και ο σοσιαλισμός παρότι καλές ιδέες και στη σωστή κατεύθυνση, ταλαιπωρήθηκαν και στιγματίστηκαν και αυτές από την ανθρώπινη απληστία για ισχύ, με αποτέλεσμα σχεδόν όλες οι χώρες που ακολούθησαν αυτό το δρόμο να έχουν αφομοιωθεί και αυτές από το καπιταλιστικό πρότυπο με διάφορα προσχήματα. Έτσι πρόσφεραν και αυτές νέο "αίμα" στο βωμό της ανάπτυξης.
Η καμπύλη είναι ήδη φθίνουσα εδώ και πολύ καιρό.
Χρειάζεται να δώσω παραδείγματα? Σε ένα κόσμο που στο όνομα της κατανάλωσης , προς υποστήριξη της "Αγίας" ανάπτυξης σπαταλώνται αμέτρητα ποσά, και υλικά, παράγοντας ουσιαστικά σκουπίδια ενώ την ίδια στιγμή άνθρωποι διακινδυνεύουν τη ζωή τους και των παιδιών τους για να ξεφύγουν από φτώχεια, πόλεμο και καταστροφές, η πεθαίνουν από πείνα, κάτι πάει ΠΑΡΑ ΠΟΛΥ ΛΑΘΟΣ.
Για να μην αναφέρω το μέγεθος της καταστροφής του πλανήτη...
Όλο αυτό έπρεπε εδώ και καιρό να σταματήσει. Πρέπει να γυρίσουμε πίσω στις πραγματικές ανθρώπινες αξίες, την αλληλοβοήθεια, την αληλλο-υποστήριξη. Που στο φινάλε είναι και αυτά που μας προσφέρουν Ευτυχία...
Τα περασμένα χρόνια, έχουμε δει διάφορες "κρίσεις" . Θυμάμαι το 9/11. Πίστεψα τότε ότι ο κόσμος όπως τον γνωρίζαμε ερχόταν στο τέλος του. Και από μια πλευρά έτσι ήταν αλλά όχι όπως θα περίμενα. Ο πόλεμος στο Κουβέιτ, μετά στο Ιράκ, η κρίση της λιτότητας που ξεκίνησε το 2008, όλα είχαν τη δυναμική να είναι η αρχή μιας κατάρρευσης αλλά αντίθετα χρησιμοποιήθηκαν (και σε κάποιες περιπτώσεις δημιουργήθηκαν πιθανώς) από την άρχουσα τάξη των εμπόρων όπλων και τραπεζών.
Και ξαφνικά έρχεται ο κορωνοιός.
Βρισκόμαστε ακόμη στην αρχή και οι επιπτώσεις από την έλευση αυτού του μικρού πακέτου μετάδοσης RNA, είναι κατακλυσμιαίες. Ξεπερνούν ήδη τις επιπτώσεις από όλες τις προαναφερόμενες κρίσεις.
Η κρίση αυτή αναδεικνύει ξεκάθαρα ότι τα τελευταία χρόνια έχουμε επιτρέψει στην κοινωνία και τον πολιτισμό μας να κινηθούν καθαρά εναντίον μας. Για την εξυπηρέτηση του κέρδους και της απληστίας των πολύ λίγων, και με την βοήθεια και την υποστήριξη όλων αυτών που θα θελαν να τους μοιάσουν, αυτή τη στιγμή, τα εθνικά συστήματα υγείας αδυνατούν να αντεπεξέλθουν.
Θυμηθείτε το κειμενάκι στην αρχή με την κουβέντα της Margaret Mead. Η περίθαλψη και η φροντίδα των αδυνάτων είναι αυτό που μας κάνει πολιτισμένους.
Όμως το ξεχάσαμε και τώρα το κόστος θα το πληρώσουμε.
Οι λόγοι που ο ιός απλώθηκε σε όλη τη γη τόσο ραγδαία είναι πολλοί. Η ευκολία της μετακίνησης μέσω αεροπλάνων και πλοίων, ο αργός χρόνος επώασης και οι ασυμπτωματικοί ασθενείς/φορείς συνέβαλλαν στην εξάπλωση. Πάρα πολλοί συνάνθρωποι πήγαν διακοπές η σε μεγάλες συναθροίσεις αφού είχε ήδη ξεκινήσει όλο αυτό. Η καθυστέρηση επιβολής μέτρων φοβούμενοι το οικονομικό κόστος! Που φτάσαμε το χρήμα πάνω από τη ζωή... όλα αυτά είναι είναι αποτέλεσμα της "παγκοσμιοποίησης" που απαίτησε ο "πολιτισμός" του καπιταλισμού προκειμένου να απλωθεί παντού σε αναζήτηση νέων θυμάτων. Ίσως είναι λοιπόν κάπως ταιριαστό να επέλθει το τέλος του μέσα από τον ίδιο μηχανισμό...
Το "μετά".
Όπως και να χει οι περισσότεροι θα επιβιώσουν.Ο Tainter έλεγε πως η κατάρρευση μπορεί να είναι η επιστροφή σε ένα προηγούμενο στάδιο που έχει περισσότερες δυνατότητες για Ευτυχία. Σκεφτείτε.
Αυτή τη στιγμή οι "παραγωγικές" διαδικασίες οι οποίες είναι ουσιαστικά σε μεγάλο βαθμό απλά τροφή του καταναλωτισμού, αυτές που παράγουν το σαπούνι που δημιουργεί τη φούσκα, και είναι ουσιαστικά άχρηστες, έχουν σε κάποιο βαθμό σταματήσει. Όμως ζούμε, δύσκολα αλλά ζούμε. Όταν βγούμε από αυτό τι θα βρούμε, και τι θα αναζητήσουμε? Ένα κόσμο γεμάτο άχρηστα αγαθά να αγοράσουμε η ένα κόσμο γεμάτο ανθρώπους να αγκαλιάσουμε, να φιλήσουμε, να μιλήσουμε, να μοιραστούμε?
Τα πράγματα δεν θα είναι εύκολα, αυτή η παύση είναι για το σύστημα παραγωγής πλούτου καταστροφική, παρόλα αυτά οι διαπλεκόμενοι το παλεύουν... Τι ξεφτίλα...
Δεν πρέπει να τους αφήσουμε να μας φέρουν πάλι σε αυτή τη θέση.
Κι επειδή τα πράγματα θα είναι πολύ ζόρικα, έχω κάποιες προτάσεις.
Δωρεάν δημόσια υγεία για όλους και μόνο δημόσια.
Διαγραφή όλων των χρεών ιδιωτικών και μη
Ανοιγμα των κλειστών λογαριασμών με τα δεσμευμενα και όχι κατασχεμενα ποσά προκειμενου να επιβιωσει ο κοσμος.
Προστασία των αδυνάτων...
Αναζήτηση απλότερων και ουσιαστικότερων μοντέλων ζωής, εφαρμογή τους!
Ανάπτυξη περισσότερων και μικρότερων τοπικών κοινωνιών...
Και τα πολύ ουτοπικά μου, όρια στην ιδιοκτησία, και όρια στα εισοδήματα...
Αυτα.. το λιβανίζω μέρες τώρα σας το παραδίδω...
