Spirit of Gaia

Την περασμένη βδομάδα, ανάμεσα στα δεκάδες μικρότερα και μεγαλύτερα σκάφη αγκυροβολημένα στον όρμο της Γαρίτσας, το μεγαλύτερο των οποίων έχει μονοπωλήσει το ενδιαφέρον για αρκετό καιρό, ξεχώριζε ένα σκάφος, με πολύ διαφορετικό "σουλούπι". Αυτό.

Το Spirit of Gaia

Ήταν μια χειμωνιάτικη μέρα του 2006 νομίζω , περπατούσα κατά μήκος της προβλήτας L, εδώ στη Μαρίνα μας (Γουβιά) και είδα πλαγιοδετημένο αυτό το τεράστιο και "παράξενο" καταμαράν. Μερικές μέρες αργότερα, ο ιδιοκτήτης του θα επισκεπτόταν το κατάστημα μου και έτσι θα ξεκινούσε η γνωριμία μου με τον James Wharram.

Πως να περιγράψει κανείς τον James? Πανύψηλος, διοπτροφόρος, ενθουσιώδης. Ένα από τα πρώτα του σχόλια για το τότε κατάστημα μου, ήταν πως είναι το καλύτερο κατάστημα ναυτιλιακών που είδε ποτέ!! (Με έφτιαξε...)

Αλλά ας αφήσω να τον περιγράψει καλύτερα η ιστορία του....

To 1953 ο James Wharram, έχοντας μελετήσει εκτενώς σχέδια των παραδοσιακών Πολυνησιακών σκαφών, τύπου καταμαράν, ξεκίνησε να κατασκευάζει στην Αγγλία το δικό του παρόμοιο σκάφος, χρησιμοποιώντας μάλιστα όσο το δυνατόν παρόμοιες μεθόδους κατασκευής. Σκοπός του ήταν να περάσει με αυτό τον ατλαντικό, αποδεικνύοντας έτσι πως σκάφη αυτού του τύπου μπορούσαν να κάνουν υπερατλαντικά ταξίδια. Το Tangaroa όπως το ονόμασε ήταν 23 πόδια και κάτι (περίπου 7,5 μέτρα)

 Ο James ήταν τότε 25 ετών και παιδί της γενιάς του "beat", της λογοτεχνικής γενιάς που θα επηρέαζε μεταγενέστερα και το κίνημα των χίπις. Στην κατασκευή του σκάφους του τον βοηθούσε η σύντροφος του η Ruth, αλλά κάποια στιγμή ήρθε και τους βρήκε μια άλλη νεαρή Γερμανίδα η Jutta, η οποία ήθελε και αυτή να λάβει μέρος στο ταξίδι. Το 1955 ξεκίνησαν να περάσουν τον Ατλαντικό, όχι χωρίς προβλήματα, μια και οι μέθοδοι κατασκευής του ήταν ακόμη στο στάδιο της μάθησης. Κάποια στιγμή το σκάφος είχε αρχίσει σχεδόν να διαλύεται κάτω από τα πόδια τους και έφτασαν στην Καραϊβική οριακά... Παράλληλα ο James είχε αναπτύξει ερωτικές σχέσεις και με τις δύο γυναίκες συνταξιδιώτισσες του, κάτι που θα χαρακτήριζε ένα μεγάλο μέρος της ζωής του. (Αργότερα, το 1973, θα συναντούσε την Hanneke Boon, η οποία παραμένει σύντροφος του μέχρι και σήμερα, αλλά για ένα διάστημα τουλάχιστον συνέχιζε να είναι και με την Ruth, η οποία πέθανε πριν 5 χρόνια)

Ruth

Jutta, James και Ruth

Μπορώ να φανταστώ πως θα αντιμετώπιζαν οι βαθιά συντηρητικοί ιστιοπλοϊκοί κύκλοι της Αγγλίας τότε τον νεαρό ταξιδευτή.. Με πολλή σνομπαρία μια και τα καταμαράν του ήταν κάτι τελείως διαφορετικό αλλά και άγνωστο όπως βέβαια και για τις κάπως beatnik επιλογές του... 

James και Hanneke στο Spirit of Gaia

Το ταξίδι αυτό, το πρώτο του, αποτέλεσε το αντικείμενο του βιβλίου του Two Girls and Two catamarans. Το δεύτερο catamaran ήταν αυτό που έφτιαξε στο Trinidad όπου και είχαν φτάσει με το πρώτο... Οι λόγοι που έφτιαξαν δεύτερο σκάφος ήταν κυρίως γιατί τώρα ένιωθε πως ήξερε πολύ καλύτερα τι έπρεπε να βελτιώσει, αλλά κι επειδή το πρώτο κυριολεκτικά διαλύθηκε στην παραλία που ξώκειλε...οπότε χρειαζόταν σκάφος για να ξαναφύγουν. Στην κατασκευή αυτού του σκάφους τους βοήθησε ο Bernard Moitessier, ένας Γάλλος γίγαντας του ιστιοπλοϊκού κόσμου των μακρινών ταξιδιών... (περισσότερα για αυτόν, μάλλον σε άλλο άρθρο)

Ο James έφτιαξε λοιπόν το δεύτερο του σκάφος, το Rongo, αυτή τη φορά αρκετά μεγαλύτερο, στα 40 πόδια, και με αυτό πέρασε τον Ατλαντικό "ανάποδα" φτάνοντας στην Ιρλανδία. Για ένα διάστημα έζησε στο σκάφος, με τις γυναίκες του, και ξεκίνησε μια μακρά καριέρα στο σχεδιασμό σκαφών.

Τα σκάφη που σχεδίαζε ο James ήταν πάντα καταμαράν του ίδιου τύπου, αλλά με μια ιδιαίτερη φιλοσοφία. Είχε, και έχει ακόμα, τώρα πια στα 90 του, πολύ ξεκάθαρες απόψεις για το τι συνιστά ένα σκάφος τύπου καταμαράν, αξιόπλοο, γρήγορο και ασφαλές. 

Μεταφράζω από το site του, τα δικά του λόγια:

Η τέχνη της κατασκευής σκαφών χαρακτηρίζεται από τα πιο αρχαία ευρήματα. Ο πρώιμος Άνθρωπος μετανάστευσε στις άκρες του κόσμου, μέσω ακτών και ποταμών. Ο Άνθρωπος έφτασε στην Αυστραλία πριν 50.000 χρόνια. Πρέπει να το έκανε κατασκευάζοντας σκάφη, γιατί υπήραχν τεράστιες αποστάσεις να καλυφτούν μεταξύ της Ινδονησίας και της Αυστραλίας, αποστάσεις που κανένα άλλο θηλαστικό δεν κατάφερε να καλύψει. 

Η τέχνη λοιπόν του σκάφους είναι κομμάτι του γενετικού μας σχεδιασμού, η όπως αναφέρεται στην ψυχολογία του Jung, ένα από τα αρχέτυπα του υποσυνείδητου μας. Αυ΄το εξηγεί και την έλξη που νιώθουμε για τη θάλασσα, το κολύμπι και την ιστιοπλοΐα.

Σχεδιάζουμε σκάφη για να ικανοποιήσουμε αυτήν ακριβώς την υποσυνείδητη ανάγκη, προσφέροντας όχι απλά ένα σχέδιο, αλλά ενθαρρύνοντας μέσω του σχεδιασμού, έναν τρόπο ζωής για τη ζωή στην θάλασσα, που να χρησιμοποιεί ως βάση της την απλότητα. Αυτό επιτρέπει στους ανθρώπους να έρθουν σε επαφή με τον αρχαϊκό Νομάδα της Θάλασσας μέσα στο υποσυνείδητο τους.
Αυτού του είδους ο σχεδιασμός απαιτεί μια δυνατή σχεδιαστική πειθαρχία. Ο στόχος της απλότητας μας οδηγεί στην αναζήτηση για τα πιο οικονομικά και καλά υλικά. Από την δεκαετία του '80 έχουμε αναπτύξει την χρήση ξύλου/εποξικών/υαλονήματος σε ένα απλό σύστημα, το οποίο συνεχώς βελτιώναμε.
Χρησιμοποιώντας αυτό το σύστημα έχουμε σχεδιάσει μια γκάμα καταμαράν από 17 έως 65 πόδια     (5 ως 20 μέτρα περίπου) όλα κοντά στον αυστηρό κανόνα της απλότητας που μας επιτρέπει να κρατηθεί το κόστος χαμηλά, παράλληλα καταφέρνοντας να ικανοποιήσουμε τις ανάγκες ενός γρήγορου, όμορφου, ασφαλές, ΣΤΑΘΕΡΟΥ και αξιόπλοου σχεδίου."

Tiki 46

Ο James και η Hanneke, με το σχεδιαστικό τους έργο, έχουν πουλήσει πανω από 10.000 σχέδια και από αυτά χιλιάδες έχουν κατασκευαστεί έτσι ώστε σε κάθε λιμάνι σχεδόν, θα δει κανείς κι από ένα από αυτά τα τόσο αναγνωρίσιμα  ethnic καταμαράν...

Την περασμένη Παρασκευή μετά από πρόσκληση του James και της Hanneke, επισκέφτηκα το Spirit of Gaia για να του δω. Είχαμε να ειδωθούμε 11 χρόνια... Ηταν κι ο γιός του ο Jamie τον οποίο θυμόμουν ώς ένα κάπως άγαρμπο νέο αλλά έχει μεγαλώσει κι αυτός και είναι πια κι αυτός ένας θαλασσοπόρος...

Το σκάφος χαρακτηρίζεται από ανοιχτούς χώρους στη μέση, οι καμπίνες είναι απλές με πολύ χώρο, με εντυπωσίασε ο χώρος της κουζίνας όπου είναι ουσιαστικά ένα μεγάλο επίπεδο με μια τρύπα στη μέση όπου κινείται ο μάγειρας κι όλα είναι γύρω του.

Spirit of Gaia 2006 Corfu 

 Υπάρχει μια καμπινούλα με ένα μονό κρεβάτι και εκεί μέσα είναι και το τιμόνι. Έτσι, όπως μου εξήγησε ο James, όταν έχουν μαθητευόμενους τιμονιέρους στη βάρδια, αυτός κοιμάται εκεί κι ότι χρειαστεί τον ξυπνάνε.

Στο σκάφος υπάρχουν τα βασικά. Ψυγείο, μηχανή, κρεβάτια, κουζίνα, βασικά όργανα. Τι άλλο χρειάζεται κανείς άλλωστε? Τα υπόλοιπα συστατικά είναι δύο. Η θάλασσα και η καλή παρέα.
Κι από αυτά δεν τους λείπει τίποτα.

Πόσο μεγάλη διαφορά από τα άλλα σκάφη γύρω τους ειδικά τα μεγαλύτερα... κι όμως όλοι την ίδια θάλασσα χαιρόμαστε, τις ίδιες παραλίες, τα ίδια ηλιοβασιλέματα...

Spirit of Gaia Garitsa 2018

Οι άνθρωποι που μπορούν να χαρούν την θάλασσα με αυτόν τον τρόπο, γυμνοί, ολιγαρκείς, χαρούμενοι, ζωντανοί, και όχι δέσμιοι πλασματικών αναγκών και της ανάγκης για κατανάλωση, γίνονται ολοένα και λιγότεροι. Ο Wharram στα 90 του ζει ακόμα αυτό του το όνειρο, και σίγουρα έχει αφήσει πίσω του μια κληρονομιά που θα ζήσει για πολύ ακόμα, εμπνέοντας τους, λίγους έστω, εραστές κι ονειρευτές της Αρχαικής Νομαδικής Θαλάσσιας Ζωής...

Είμαι κι εγώ ένας από αυτούς...τους δεύτερους...

Halcyon summer 2018